Yaygın Gelişimsel Bozukluklar Destek Eğitim Programı (Otizm)

Yaygın Gelişimsel Bozukluklar, birden fazla bozukluğu içeren genel bir tanı grubu olup erken çocukluk döneminde başlayan sosyal etkileşim, dil gelişimi ve davranış alanlarında farklı derecelerde yetersizliklere sahip olma durumudur. Bu grupta yer alan, en çok bilinen Yaygın Gelişimsel Bozukluk, Otizmdir. Bu yelpazede yer alan diğer bozukluklar Rett Sendromu, Çocukluğun Dezintegratif Bozukluğu, Asperger Sendromu ve Atipik Otizmdir.

Yaygın Gelişimsel Bozuklukların Ortak Özellikleri

• Sosyal etkileşimde bozulma
• Dil gelişimi ve iletişimde bozulma
• Sınırlı ilgi alanı ve davranışların olması

Otizm Nedir?

Bireyin sosyal iletişimini dil gelişimine ve dış dünyayı algılamasını etkileyen gelişimsel bir bozukluktur. Otizm belirtileri 3 yaşından önce gözlemlenmeye başlar.

Otizm 3 temel alanda bireyin yaşamını etkiler.

• 1. Sosyal Etkileşim
• 2. İletişim (Dil Gelişimi)
• 3. Sınırlı İlgi

Otizm tanısı alan her çocuk 3 alanda değişik derecelerde problemle karşılaşır.

1 - Otizm ve Sosyal Etkileşime Etkileri Nelerdir?

• Etrafındaki kişileri farkında olmama
• Sözel olmayan davranışlarda bozulma
• Akranları ile gelişimini uygun ilişkiler kuramama ve sürdürememe
• Sevinç, ilgi ve Başarılarını diğer insanlarla paylaşamama
• Tek başına kalmayı tercih etme
• Basit sosyal oyunlara Etkin biçimde katılamama
• Sosyal kuralları anlamada zorluk
• Başkalarının gereksinimlerinin ve sıkıntılarını farkında olmama

2 - Otizm, Dil Gelişimi Ve İletişim Etkileri

• Konuşmada gecikme veya konuşmanın hiç olmaması
• Basit şakaları mecaz ifadeleri soruları ve emirleri anlamada zorluk çekerler.
• Söz iletişimi başlatma ve sürdürme de zorluklar
• Şahıs zamirlerine karıştırma (ben ve sen)
• Ekolojik konuşma
• Tekrarlayıcı ve basmakalıp konuşma
• Konuşmanın hızı tonlaması ve ritminde bozukluk
• Amaçsız konuşma dili işlevsel olarak kullanmama

Dil Gelişimi Ve İletişimde Temel Beceriler

• Sözel olmayan iletişim becerileri
• Taklit becerileri

Normal gelişimde bebekliğin ilk 2 yılında bu beceriler doğal olarak gelişir ancak otizmi olan çocuklarda her iki alanda da sorun yaşanır.

Sözel Olmayan İletişim ve Otizm

Karşılıklı Etkileşim Becerileri: Başka bir kişi ile sosyal etkileşimi başlatmada ve sürdürmede kullanılan davranış biçimidir.

Ortak Dikkat Becerileri: Bir başkası ile birlikte dikkat ve ilgi ortak bir nesne veya aktivite yönetime davranışıdır.

Otizm ve Taklit Becerileri

Sosyal öğrenme yoluyla kazanılan taklide dayalı beceriler; bay bay yapma, öpücük gönderme, el çırpma gibi becerilerdir. Evcilik gibi daha karmaşık ve taklit yoluyla da kazanılan sembolik oyun becerileri örnek verilebilir.

Normal gelişim gösteren çocuklar bu becerileri çok erken yaşlarda kendiliğinden kazanma becerileri gösterirler. Otizmi olan çocuklar bu alanda önemli zorluklar yaşarlar.

3- Otizmde Sınırlı, Yineleyici Davranış Ve İlgiler

• Değişikliğe aşırı tepki
• Aynılığın kurulması için aşırı ısrar
• Bazı eşyaların parçaları ile aşırı uğraşma
• Zaman zaman tek veya sınırlı bir İlgiye sahip olma becerisini gösterirler.
• Sallanma dönme el çırpma gibi tekrarlayıcı beden hareketlerini gösterirler.
• Belirli nesneleri ısrarcı bir biçimde aynı şekilde kullanma
• Hayal gücünün olmaması
• Hayal gücü gerektiren oyunlar oynayamama
• Dönen objelere ve bazı nesnelere aşırı bağlanma
• Olağandışı beden duruşu (parmak ucunda yürüme gibi)

Yaygın Gelişimsel Bozukluklar ve özellikle Otizm ile ilgili; Tanı Nasıl Konur?, Belirtileri ve Erken Tanı İçin İpuçları Nelerdir?, Tedavisi Var Mıdır? Özel Eğitim Süreçleri Nelerdir? gibi aklınıza takılan sorulara cevap bulmak için Yaygın Gelişimsel Bozukluklar ve Otizm başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.